Chủ đề Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2023
Hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS từ ngày 10/11 đến 10/12/2023 và ngày thế giới phòng chống AIDS 1/12. Việt Nam có chủ đề “Cộng đồng sáng tạo – Quyết tâm chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030!”. Trong chổi sự kiện với nhiều hoạt động, Bệnh viện đa khoa Liên Chiểu triển khai phòng khám và điều trị PrEP. Vậy chúng ta hãy cùng tìm hiểu về PrEP nhé!!!
1. PrEP là gì?
PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) là sử dụng thuốc kháng HIV (ARV) để dự phòng lây nhiễm HIV cho người phơi nhiễm với virut HIV.
Sử dụng PrEP làm giảm nguy cơ nhiễm HIV qua đường tình dục lên đến hơn 90% và qua đường tiêm chích ma túy hơn 70% nếu tuân thủ điều trị.
2. PrEP dành cho ai?
Những người chưa nhiễm HIV (xét nghiệm HIV âm tính) và có nguy cơ nhiễm HIV cao, bao gồm:
• Có quan hệ tình dục không an toàn với nhóm nguy cơ cao nhiễm HIV: Nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM); Người tiêm chích ma túy; Người mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục…
• Có bạn tình nhiễm HIV chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV nhưng tải lượng HIV > 200 bản sao/ml hoặc chưa được xét nghiệm tải lượng HIV;
• Có một trong các yếu tố có nguy cơ nhiễm HIV sau: Có quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su với hơn 01 bạn tình; Đã mắc hoặc đang điều trị bệnh lây truyền qua đường tình dục; Đã sử dụng Điều trị Dự phòng sau phơi nhiễm HIV (PEP); Có quan hệ tình dục để đổi lấy tiền hoặc hiện vật; Có sử dụng ma túy trong khi quan hệ tình dục;
• Dùng chung bơm kim tiêm hoặc dụng cụ tiêm chích.
3. Những ai không dùng được PrEP?
• Người có HIV dương tính;
• Người có kết quả xét nghiệm thanh thải Creatinin ước tính < 60 ml/phút;
• Người có dấu hiệu nhiễm HIV cấp hoặc có khả năng mới nhiễm HIV;
• Người dị ứng hoặc có chống chỉ định với bất kỳ thuốc nào trong phác đồ PrEP;
• Người có cân nặng dưới 35 kg.
Do không phải tất cả mọi người đều dùng được PrEP, nên một người muốn dùng PrEP cần phải được bác sĩ tư vấn, khám và làm xét nghiệm trước khi chỉ định dùng.
4. Khi muốn sử dụng PrEP cần làm gì? Điều trị PrEP ở đâu?
Hãy đến cơ sở cung cấp dịch vụ PrEP tại Trung tâm Y tế Liên Chiểu, địa chỉ 525 Tôn Đức Thắng, bác sỹ sẽ hỏi một số câu hỏi để biết khách hàng có nguy cơ cao bị nhiễm HIV hay không. Tất cả thông tin cá nhân của khách hàng được bảo mật. Nếu khách hàng có nguy cơ cao, bác sỹ sẽ:
• Xét nghiệm HIV. Nếu khách hàng đã nhiễm HIV thì không dùng PrEP mà cần điều trị HIV/AIDS.
• Xét nghiệm viêm gan B. Nếu bị viêm gan B mãn tính, khách hàng cần phải đến gặp bác sỹ chuyên khoa về viêm gan trước khi dùng PrEP.
• Xét nghiệm chức năng của thận, vì thận có thể bị ảnh hưởng bởi thuốc PrEP.
• Xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác (lậu, giang mai, chlamydia…)
Nếu khách hàng có thể dùng được PrEP, bác sỹ sẽ kê đơn thuốc, giải thích và hướng dẫn việc sử dụng PrEP. Các dịch vụ được cung cấp hoàn toàn miễn phí.
khám, xét nghiệm và nhận thuốc tại cơ sở PrEP tại Trung tâm Y tế Liên Chiểu, địa chỉ 525 Tôn Đức Thắng
5. Uống PrEP như thế nào?
Sử dụng PrEP hàng ngày: Cho các nhóm có nguy cơ lây nhiễm HIV
• Uống đều đặn mỗi ngày theo chỉ định của bác sỹ.
• Đối với Nam quan hệ tình dục đồng giới qua đường hậu môn, uống 2 viên cho liều đầu tiên, các ngày sau đó uống mỗi ngày 1 viên.
• PrEP đạt hiệu quả bảo vệ tối đa khi dùng 7 ngày liên tục với quan hệ tình dục hậu môn và 21 ngày liên tục đối với quan hệ tình dục âm đạo hoặc tiêm chích ma túy.
Sử dụng PrEP tình huống (ED-PrEP):
• PrEP theo tình huống chỉ dùng cho nhóm nam có quan hệ tình dục đồng giới (MSM) có tần suất quan hệ tình dục trung bình dưới 2 lần/tuần. Sử dụng theo công thức 2+1+1: Liều khởi đầu uống 2 viên trong vòng 2 – 24 giờ trước khi QHTD, sau đó uống viên thứ ba 24h sau liều khởi đầu, và uống viên thứ tư 48h sau liều khởi đầu.
• PrEP 2+1+1+1 dùng cho người tiếp tục QHTD sau khi dùng PrEP tình huống: Uống mỗi ngày 1 viên trong thời gian bạn còn QHTD, sau đó uống đủ 2 viên, mỗi ngày 1 viên, trong vòng 48h sau lần QHTD cuối cùng.
• Với PrEP tình huống, luôn luôn đảm bảo rằng bạn phải uống 2 viên cuối cùng trước khi ngừng PrEP, mỗi ngày 1 viên, trong hai ngày liên tiếp sau lần QHTD cuối cùng.
6. Dùng PrEP có an toàn không?
• PrEP an toàn với mọi người kể cả phụ nữ mang thai. Hầu hết những người dùng PrEP không gặp tác dụng phụ nào nghiêm trọng.
• Tuy nhiên, một số ít người có thể gặp phải một số tác dụng phụ như: buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, chóng mặt, đau đầu, chán ăn… Thông thường, các phản ứng phụ này chấm dứt sau một đến hai tuần. Cần trao đổi với bác sỹ ngay nếu những biểu hiện này kéo dài và ảnh hưởng đến sinh hoạt.
• Với những người dùng PrEP trong một thời gian dài có thể gây loãng xương (ít gặp) hoặc ảnh hưởng đến thận, vì vậy điều quan trọng là người sử dụng PrEP cần được kiểm tra và xét nghiệm định kỳ.
7. Khi nào dừng sử dụng PrEP?
PrEP không phải dùng suốt đời. Có thể ngừng sử dụng PrEP trong các trường hợp sau:
• Khách hàng không muốn tiếp tục sử dụng PrEP: vì các lý do cá nhân, có thể liên quan hoặc không liên quan đến thay đổi hành vi, tình trạng HIV hay tác dụng phụ của thuốc.
• Bác sỹ chỉ định ngừng sử dụng PrEP trong các trường hợp sau đây:
– Nhiễm HIV
– Phản ứng có hại nghiêm trọng của thuốc
– Khách hàng thay đổi hành vi và không còn nguy cơ lây nhiễm HIV, ví dụ:
+ Luôn luôn sử dụng bao cao su đúng cách mỗi lần quan hệ tình dục;
+ Chỉ có một bạn tình có HIV âm tính và không có nguy cơ cao;
+ Dùng liệu pháp thay thế chất dạng thuốc phiện bằng methadone, không sử dụng chung bơm kim tiêm;
+ Vợ/chồng hoặc bạn tình nhiễm HIV đã điều trị ARV trên 6 tháng và có tải lượng virut dưới 200 bản sao/ml.
+ Không có quan hệ tình dục nữa, vì vậy không có nguy cơ.
Thảo luận về điều này post